Sacred Seasons 5

Een uur muziek voor de tijd van het jaar. Deze keer: de zondag na Kerst, de heilige Johannes Evangelist, de Onschuldige Kinderen (kindermoord in Bethlehem, zie afbeelding), de heilige Familie, jaarwisseling, Maria Moeder van God, en de besnijdenis en naamgeving van Jezus. / One hour of music for this time of the year. Sunday after Christmas, St John Evangelist, Holy Innocents (see image), the Holy Family, New Year, Solemnity of Mary Mother of God, and Circumsion and Holy Name of Jesus.

Pieter Brueghel, De kindermoord te Bethelem / Massacre of the Innocents, ca. 1566

Vytautas Miskinis
Dum medium silentium

Introitus voor de zondag na Kerst / Introit for Sunday after Christmas

Dum medium silentium tenerent omnia, et nox in suo cursu medium iter haberet, omnipotens sermo tuus, Domi ne de coelis a regalibus sedibus venit.

Want terwijl een diepe stilte alles omgaf en de nacht in zijn snelle loop halverwege was gekomen, kwam uw alvermogend woord van zijn koningstroon in de hemel.

While all things were in quiet silence and the night was in the midst of her course. Thy Almighty word, O Lord, came down from heaven from thy royal throne.

Gregoriaans / gregorian chant
Speciosus forma

Graduale voor de zondag na Kerst / Gradual for Sunday after Christmas

Speciosus forma prae filiis hominum: diffusa est gratia in labiis tuis. Eructavit cor meum verbum bonum: Dico ego opera mea Regi. Lingua mea calamus scribae velociter scribentis, alleluia.

Schoner dan al Adams zonen werd jij, gratie is uitgegoten door je lippen. Mijn hart trilt van een goedgestemd woord, zeggen zal ik wat ik maakte voor een koning mijn tong is de pen van een die vaardig schrijft!

Thou art beautiful above the sons of men: grace is poured abroad in thy lips. My heart hath uttered a good word: I speak my works to the king. My tongue is the pen of a scrivener that writeth swiftly.

Jean-Joseph Cassanéa de Mondonville
Dominus regnavit

Alleluia voor de zondag na Kerst / Alleluia for Sunday after Christmas

Dominus regnavit, decorem indutus est: Indutus est Dominus fortitudinem, et praecinxit se.

De Ene werd koning, in hoogheid gekleed, bekleed werd de Ene, met kracht heeft hij zich omgord

The Lord reigns, he is clothed with majesty: The Lord is clothed in strength, and has girded himself.

Hildegard van Bingen
Domine, Dominus noster

Communiezang voor de zondag na Kerst / Communion for Sunday after Christmas

Domine, Dominus noster, quam admirabile est nomen tuum in universa terra! quoniam elevata est magnificentia tua super caelos. Ex ore infantium et lactentium perfecisti laudem propter inimicos tuos, ut destruas inimicum et ultorem. Quoniam videbo caelos tuos,opera digitorum tuorum, lunam et stellas quae tu fundasti. Quid est homo, quod memor es eius? aut filius hominis, quoniam visitas eum? Minuisti eum paulo minus ab angelis; gloria et honore coronasti eum; et constituisti eum super opera manuum tuarum. Omnia subiecisti sub pedibus eius, oves et boves universas, insuper et pecora campi, volucres caeli et pisces maris qui perambulant semitas maris. Domine, Dominus noster, quam admirabile est nomen tuum in universa terra!	Ene, onze Heer, hoe machtig uw naam op aarde overal, die uw glans uitstalt tegen de hemel! Uit de mond van kinderen en zuigelingen grondvestte gij kracht om wie u benauwen, om tot rust te dwingen vijand en wraakzuchtige. Zie ik uw hemelen, door uw vingers gemaakt, maan en sterren die gij hebt gegrondvest, wat dan een mensje dat gij hem gedenkt, de mensenzoon dat gij hem bezoekt? Weinig laat ge hem ontbreken, of hij is God, met glorie en luister wilt gij hem kronen. Ge laat hem heersen over de maaksels van uw handen, alles hebt ge gezet onder zijn voeten: wolvee, runderen, zij alle, en ook de beesten op de velden; de vogels van de hemel en de vissen in de zee, wat trekt langs de paden van de zeeën. O Ene, onze Heer, hoe machtig uw naam op aarde overal!	O Lord our Governor, how excellent is thy Name in all the world : thou that hast set thy glory above the heavens! Out of the mouth of very babes and sucklings hast thou ordained strength, because of thine enemies : that thou mightest still the enemy and the avenger. For I will consider thy heavens, even the works of thy fingers : the moon and the stars, which thou hast ordained. What is man, that thou art mindful of him : and the son of man, that thou visitest him? Thou madest him lower than the angels : to crown him with glory and worship. Thou makest him to have dominion of the works of thy hands : and thou hast put all things in subjection under his feet; All sheep and oxen : yea, and the beasts of the field; The fowls of the air, and the fishes of the sea : and whatsoever walketh through the paths of the seas. O Lord our Governor : how excellent is thy Name in all the world!
Gloria Patri, et Filio, et Spiritui Sancto: Sicut erat in principio, et nunc, et semper, et in sæcula sæculorum. Amen.	Eer aan de Vader en de Zoon en de heilige Geest. Zoals het was in het begin, en nu en altijd en in de eeuwen der eeuwen. Amen.	Glory be to the Father, and to the Son: and to the Holy Ghost; As it was in the beginning, is now, and ever shall be: world without end. Amen.

All glory, laud and honour

Gezang / Hymn

All glory, laud, and honour to thee, Redeemer, King, to whom the lips of children made sweet hosannas ring.

Thou art the King of Israel, thou David’s royal Son, who in the Lord’s name comest, the King and blessed one:

The company of angels are praising thee on high, and mortal men and all things created make reply:

The people of the Hebrews with palms before thee went: our praise and prayer and anthems before thee we present:

To thee before thy passion they sang their hymns of praise: to thee now high exalted our melody we raise:

Thou didst accept their praises, accept the prayers we bring, who in all good delightest, thou good and gracious King:

Giovanni Pierluigi da Palestrina
Valde honorandus est

Motet voor het feest van de heilige Johannes Evangelist / Motet for the feast of St John Evangelist

Valde honorandus est beatus Joannis, qui supra pectus Domini in coena recubuit: cui Christus in cruce matrem virginem virgini commendavit.

Laten we de heilige Johannes eren die tijdens het laatste avondmaal op de borst van de Heer mocht rusten en aan wie Christus van op het kruis zijn Moeder de Maagd heeft aanbevolen.

Greatly to be honoured is blessed John, who leaned on the breast of the Lord at the Last Supper: to whom Christ on the cross commended his mother, the virgin of virgins.

Gregoriaans / gregorian chant
Salvete flores martyrum

Hymne voor de lauden van de Onschuldige Kinderen / Office hymn for Lauds on the Feast of the Holy Innocents

Salvete flores Martyrum Quo lucis ipso in limine Christi in secutur sustulit Ceu turbo nascentes rosas.	All hail, ye little Martyr flowers, Sweet rosebuds cut in dawning hours! When Herod sought the Christ to find Ye fell as bloom before the wind.
Vos prima Christi victima Grex immolatorum tener Aram ante ipsam simplices Palma et coronatis luditis.	First victims of the Martyr bands, With crowns and palms in tender hands, Around the very altar, gay And innocent, ye seem to play.
Jesu tibi sit Gloria Qui natus es de Virgine Cum Patre et almo Spiritu In sempiterna saecula	All honour, laud, and glory be, O Jesu, Virgin-born to Thee; All glory, as is ever meet To Father and to Paraclete.

Arianna Savall
Anima nostra

Graduale voor de Onschuldige Kinderen / Gradual for the Holy Innocents

Anima nostra sicut passer erepta est de laqueo venantium; laqueus contritus est, et nos liberati sumus.

Onze ziel is als een vogel ontsnapt aan de strik van stropers; de strik is verbroken, en wij, wij zijn ontsnapt!

Our soul is escaped even as a bird out of the snare of the fowler: the snare is broken, and we are delivered.

Philip Stopford
Lully, lulla, lullay

Lied voor de Onschuldige Kinderen / Carol for the Holy Innocents

Lully, lullah, thou little tiny child, Bye bye, lully, lullay. Thou little tiny child, Bye bye, lully, lullay.	Lully, lulla, Gij klein kindje, By, by, lully, lullay. Lully, lulla, Gij klein kindje, By, by, lully, lullay.
O sisters too, how may we do For to preserve this day This poor youngling for whom we sing, “Bye bye, lully, lullay”?	O zusters hoe kunnen we deze dag bewaren Dit arme kind waar wij voor zingen By, by, lully lullay
Herod the king, in his raging, Chargèd he hath this day His men of might in his own sight All young children to slay.	Herodes de koning in zijn woede, heeft vandaag bevolen. zijn machtige mannen, onder zijn ogen, alle jonge kinderen te doden.
That woe is me, poor child, for thee And ever mourn and may For thy parting neither say nor sing, “Bye bye, lully, lullay.”	Dat leed is mij, arm kind voor U! En iedere morgen en dag voor Uw heengaan niet te spreken of te zingen, by, by, lully, lullay.

Henry Purcell, Benjamin Britten
The Blessed Virgin’s Expostulation

Beurtzang voor de metten van Kerst / Responsory for the Matins of Christmas Day

Tell me, some pitying angel tell, quickly say, Where does my soul’s sweet darling stay? In tiger’s, or more cruel Herod’s way? O! rather let his little footsteps press Unregarded through the wilderness, Where milder savages resort: The desert’s safer than a tyrant’s court. Why, fairest object of my love, Why dost thou from my longing eyes remove? Was it a waking dream that did foretell Thy wondrous birth? no vision from above? Where’s Gabriel now that visited my cell? I call Gabriel, he comes not; flatt’ring hopes, farewell.

Me Judah’s daughters once caress’d, Call’d me of mothers the most bless’d; Now fatal change of mothers most distress’d. How shall my soul its motions guide, How shall I stem various tide, Whilst faith and doubt my lab’ring thoughts divide? For whilst of thy dear sight beguil’d, I trust the God, but oh! I fear the child.

Johann Sebastian Bach, Eeuwe de Jong, Sybolt de Jong
Gottlob! Nun geht das Jahr zu Ende

Aria uit de cantate voor de zondag tussen Kerst en het eind van het jaar, bewerkt voor orgel / Aria from the cantata for Sunday after Christmas, transcribed for organ

Gottlob! nun geht das Jahr zu Ende, Das neue rücket schon heran. Gedenke, meine Seele, dran, Wieviel dir deines Gottes Hände Im alten Jahre Guts getan! Stimm ihm ein frohes Danklied an; So wird er ferner dein gedenken Und mehr zum neuen Jahre schenken.

Godlof! Nu loopt het jaar ten einde, het nieuwe jaar is al in aantocht. Gedenk, mijn ziel hoeveel goeds Gods handen je in het oude jaar hebben gedaan! Hef een vrolijk danklied voor hem aan! Dan zal hij je blijven gedenken en je in het nieuwe jaar nog meer schenken.

Praise God! For now the year is ending, The new year draweth quickly nigh. Consider, O my spirit, this, How much thee these thy God’s own hands have Within the old year richly blest! Raise him a happy song of thanks; And he will further thee remember And more in this new year reward thee.

Piere Bonhomme
In nomine Jesu

Motet voor het feest van de Naamgeving / Motet for the Holy Name of Jesus

In nomine Jesu omne genuflectatur: coelestium, terrestrium et infernorum et omnis lingua confiteatur quia Dominus Jesus Christus in gloria est Dei Patris. Alleluia.

Opdat in de naam van Jezus alle knie zich zal buigen van hemelingen, aardbewoners en onderaardsen, en alle tong zal belijden: Jezus Christus is Heer!, tot glorie van God de Vader. Alleluia.

In the name of Jesus every knee should bow, of those that are in heaven, on earth, and under the earth and every tongue should confess that the Lord Jesus Christ is in the glory of God the Father. Alleluia.

Johann Sebastian Bach
Herr, so weit die Wolken gehen

Aria uit de cantate ‘Gott, wie dein Name, so ist auch dein Ruhm’, voor Nieuwjaarsdag, het feest van de Naamgeving / Aria from ‘Gott, wie dein Name, so ist auch dein Ruhm’, for New Year, the feast of the Holy Name

Herr, so weit die Wolken gehen, Gehet deines Namens Ruhm. Alles, was die Lippen rührt, Alles, was noch Odem führt, Wird dich in der Macht erhöhen.

Heer, zo ver als de wolken gaan, gaat ook de roem van uw naam. Alles wat de lippen beweegt, alles wat nog adem heeft, zal u in uw macht verhogen.

Lord, as far as clouds are stretching, Stretcheth thine own name’s great fame. All that which the lips do stir, All that which still breath doth draw, This will to great might exalt thee.

Jacobus Gallus
Mirabile mysterium

Antifoon bij het Benedictus in de lauden van het feest van de besnijdenis / Antiphone to the Benedictus at Lauds on the Feast of Circumcision

Mirabile mysterium declaratur hodie, innovantur naturae; Deus homo factus est; id quod fuit, permansit, et quod non erat, assumpsit, non commixtionem passus neque divisionem.

Vandaag werd een wonderbaar mysterie verkondigd, een nieuwigheid in de natuur: God is mens geworden. Wat bestond is gebleven en wat niet bestond is ontstaan, en terzelfdertijd zonder vermenging noch scheiding.

A wondrous mystery is declared today, an innovation is made upon nature; God is made man; that which he was, he remains, and that which he was not, he takes on, suffering neither commixture nor division.

Grzegorz Gerwazy Gorczycki
Alleluia. Post partum

Alleluiavers voor het feest van Maria, Moeder van God / Alleluia verse for Mary, Mother of God

Post partum Virgo inviolata permansisti: Dei genitrix, intercede pro nobis, alleluia.

After childbirth thou didst still remain an inviolate virgin: O Mother of God, intercede for us. Alleluia.

How sweet the name of Jesus sounds

Gezang voor de Naamgeving / Hymn for the Holy Name of Jesus

How sweet the name of Jesus sounds In a believer’s ear! It soothes his sorrows, heals his wounds, And drives away his fear.	O Jezus, hoe vertrouwd en goed klinkt mij uw naam in ’t oor, uw naam die mij geloven doet: Gij gaat mij reddend voor;
It makes the wounded spirit whole, And calms the troubled breast; ‘Tis manna to the hungry soul, And to the weary rest.	uw naam die onze wonden heelt en ons met manna spijst, die onze dood en zonde deelt en onze vrees verdrijft.
Dear name! the rock on which I build, My shield and hiding-place, My never-failing treasury filled With boundless stores of grace.
Jesus! my Shepherd, Brother, Friend, My Prophet, Priest, and King, My Lord, my Life, my Way, my End, Accept the praise I bring.	Mijn herder en mijn held, mijn vriend, mijn koning en profeet, mijn priester die mijn schuld ontbindt, mijn weg waarop ik treed;
Weak is the effort of my heart, and cold my warmest thought; but when I see thee as thou art, I’ll praise thee as I ought.	al wat ik doe, al wat ik wil, het is te zwak, te koud, maar sterk en vurig wordt de ziel wanneer zij U aanschouwt.
Till then I would thy love proclaim With every fleeting breath; And may the music of thy name Refresh my soul in death.	O naam, eeuwige ademtocht, een sterveling ben ik, als eens mijn eigen adem stokt dan draagt mij uw muziek.